تعطیل "گروکیپدیا" پروژه ایلان ماسک برای رقابت با ویکیپدیا را گیج میکند
در تلاشی جدید برای گسترش نفوذ هوش مصنوعی در دنیای دانش، میلیاردر آمریکایی ایلان ماسک پروژه عظیم دایرهالمعارفی خود "گروکیپدیا" (Grokipedia) را راهاندازی کرد تا رقیب مستقیم دایرهالمعارف ویکیپدیا باشد که ماسک از سال‌ها پیش آن را به "تعصب سیاسی" متهم کرده است.
اما آغاز پروژه موفقیت‌آمیز نبود، زیرا سایت پس از تنها چند دقیقه از راهاندازی رسمی خود در روز دوشنبه به دلیل فشار شدید بر سرورها دچار یک اختلال فنی ناگهانی شد و سپس به کار خود ادامه داد، طبق گزارش‌های رسانه‌ای آمریکایی از جمله Business Insider و Wired.
بر اساس صفحه اصلی سایت، تعداد مقالات منتشر شده در زمان راهاندازی به بیش از 885 هزار ماده معرفتی رسیده است، که عددی بلندپروازانه برای پروژهای است که هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد، در مقایسه با میلیون‌ها مقاله‌ای که ویکیپدیا از زمان تأسیس خود دارد.
* "گروکیپدیا" .. دایرهالمعارفی بدون تبلیغ یا پروژهای با چهره‌ای ایدئولوژیک جدید؟
ماسک پیش‌تر اعلام کرده بود که هدف پروژه‌اش تأسیس دایرهالمعارفی "عاری از تبلیغ" و ارائه یک پلتفرم به کاربران است که دانش را به طور کامل بیطرفانه نمایش دهد.
این میلیاردر آمریکایی انتقادات خود را از "ویکیپدیا" تکرار کرده و آن را "وکیپدیا" نامیده است، اشاره به آنچه که او "تعصب ایدئولوژیک" می‌داند.
اما کارشناسان رسانه و هوش مصنوعی ابراز تردید کرده‌اند که آیا می‌توان بی‌طرفی کامل را در دایرهالمعارفی که به الگوریتم‌های هوش مصنوعی متکی است، به دست آورد، زیرا این الگوریتم‌ها خود به داده‌هایی تغذیه می‌شوند که ممکن است تعصب‌های ضمنی داشته باشند که به طور کامل نمی‌توان از آنها رهایی یافت.
تحلیلگران بر این باورند که "گروکیپدیا" با چالشهای بزرگی در ساخت یک پایگاه دانش دقیق و معتبر روبرو خواهد شد، به ویژه اینکه وابستگی تقریباً کامل به هوش مصنوعی در تولید مقالات ممکن است به خطاهای اطلاعاتی یا نقلقولهای غیرمعتبر از خود ویکیپدیا منجر شود، که ممکن است پروژه را با مسائلی در مورد حقوق نشر و اعتبار مواجه کند.
* آزمون اعتبار و بی‌طرفی
گزارش‌ها حاکی از آن است که پلتفرم جدید به دستیار هوشمند "گروک" (Grok) متکی است که توسط شرکت xAI متعلق به ماسک توسعه یافته است، تا محتوای دایرهالمعارفی مبتنی بر تکنیکهای هوش مصنوعی و یادگیری ماشین تولید کند.
ناظران بر این باورند که "گروکیپدیا" هنوز در مرحله آزمایشی خود قرار دارد و موفقیت واقعی پروژه تنها به تعداد مقالات منتشر شده محدود نمی‌شود، بلکه به توانایی آن در جلب اعتماد کاربران و تضمین دقت اطلاعات منتشر شده بستگی دارد.
و با وجود چالشهای فنی و محتوای بحث‌برانگیز، برخی معتقدند که موفقیت ماسک در عبور از این موانع ممکن است تحولی بزرگ در دنیای دایره‌المعارف‌های الکترونیکی ایجاد کند و درهای رقابت باز در زمینه "دانش دیجیتال" بین پلتفرم‌های سنتی و آنهایی که به هوش مصنوعی متکی هستند، باز کند.
اما در عوض، کارشناسان هشدار می‌دهند که پروژه جدید ماسک ممکن است تعصب‌های مشابهی را که او انتقاد میکند، دوباره تولید کند، اگرچه با ظاهری دیجیتال و درخشان‌تر و بازاریابی جسورانه‌تر.
* بین بلندپروازی و اعتبار
با این پروژه، ایلان ماسک در تلاش است تا مفهوم "دایرهالمعارف آزاد" را دوباره تعریف کند و دیدگاه خود را از دنیایی که در آن دانش از طریق هوش مصنوعی به جای ویرایشگران انسانی مدیریت میشود، ارائه دهد.
اما تجربه اولیه "گروکیپدیا" نشان‌دهنده شکنندگی آغازها است، به طوری که لحظه راهاندازی که باید یک پیروزی فنی باشد، به آزمونی خجالت‌آور برای صبر کاربران و اعتماد دنبال‌کنندگان تبدیل شده است.
با اینکه راه هنوز برای پروژه جدید طولانی است، اما موفقیت یا شکست آن مشخص خواهد کرد که آیا هوش مصنوعی می‌تواند "حقیقت" را همانطور که ماسک آرزو دارد، بسازد یا اینکه تنها به بازنویسی آن اکتفا خواهد کرد.
