بازپسگیری بگرام: ترامپ پرونده افغانستان را با ابعاد ژئوپلیتیکی جدید باز می‌کند
September 21, 2025114 بازدیدهازمان مطالعه: 2 دقیقه
اندازه فونت:
16
در یک تحول ناگهانی، رئیسجمهور آمریکایی دونالد ترامپ از تلاش خود برای بازپسگیری کنترل بر پایگاه هوایی بگرام در افغانستان خبر داد، در خلال یک کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیر بریتانیا کیر استارمر. این اظهارات نمایانگر یک تغییر کیفی در موضع آمریکا نسبت به افغانستان است، پس از چهار سال از خروج بی‌نظم که حضور نظامی دو دهه‌ای را به پایان رساند.
ترامپ این ابتکار را با نیاز به مقابله با چالشهای امنیتی منطقهای توجیه کرد و به‌طور خاص به نزدیکی نسبی پایگاه به مناطق هسته‌ای چین اشاره کرد، با اینکه فاصله واقعی بیش از 2000 کیلومتر است. این توجیه بر تغییر استراتژیک در تفکر آمریکایی تأکید می‌کند، جایی که مواجهه با چین محور سیاست‌های امنیتی آمریکا شده است.
پایگاه بگرام، که توسط شوروی‌ها در دهه 1950 ساخته شد، در طول دوره حضور نظامی طولانی به بزرگ‌ترین پایگاه آمریکایی در افغانستان تبدیل شد. بازپسگیری آن نقطه عطفی در سیاست آمریکا نسبت به افغانستان و منطقه آسیای مرکزی به‌طور کلی خواهد بود.
اما بازگشت به بگرام کار آسانی نیست. گروه طالبان، که از اوت 2021 بر افغانستان تسلط دارد، هرگونه نیت برای اجازه دادن به بازگشت نیروهای آمریکایی را رد کرده است. سخنگوی وزارت خارجه طالبان تأکید کرد که "مردم افغانستان هرگز حضور نیروهای خارجی را بر روی زمین خود نپذیرفته‌اند"، با ابراز آمادگی برای روابط سیاسی و اقتصادی.
اظهارات آمریکایی‌ها در زمانی مطرح شد که گزارش‌های پنتاگون به گسترش چین در زرادخانه هسته‌ای‌اش اشاره دارد، جایی که تا نیمه سال 2024 به 600 کلاهک هسته‌ای رسیده است. این گسترش نگرانی واشنگتن را برمی‌انگیزد و آن را به تقویت حضور خود در مناطق استراتژیک نزدیک به چین وادار می‌کند.
پرونده افغانستان به نظر می‌رسد که با ابعاد جدیدی به صحنه آمریکایی بازگشته است، جایی که مسأله دیگر فقط مبارزه با تروریسم نیست، بلکه بخشی از استراتژی وسیع‌تر برای مقابله با نفوذ فزاینده چین شده است. اما این اقدام به توانایی واشنگتن در دستیابی به تفاهم با طالبان بستگی دارد، که شکل نظامی خارجی را رد می‌کند اما ممکن است اشکال دیگری از همکاری را بپذیرد.
تلاش برای بازپسگیری بگرام نشانه‌ای از تغییر بنیادی در استراتژی آمریکایی است، از خروج از "جنگ‌های ابدی" به بازپخش برای مقابله با رقبای ژئوپلیتیکی جدید. اما راه رسیدن به این هدف پر از چالش‌هاست، مهم‌ترین آن رد طالبان از حضور نظامی خارجی و پیچیدگیهای سیاسی و امنیتی در افغانستان و اطراف آن است.
ترامپ این ابتکار را با نیاز به مقابله با چالشهای امنیتی منطقهای توجیه کرد و به‌طور خاص به نزدیکی نسبی پایگاه به مناطق هسته‌ای چین اشاره کرد، با اینکه فاصله واقعی بیش از 2000 کیلومتر است. این توجیه بر تغییر استراتژیک در تفکر آمریکایی تأکید می‌کند، جایی که مواجهه با چین محور سیاست‌های امنیتی آمریکا شده است.
پایگاه بگرام، که توسط شوروی‌ها در دهه 1950 ساخته شد، در طول دوره حضور نظامی طولانی به بزرگ‌ترین پایگاه آمریکایی در افغانستان تبدیل شد. بازپسگیری آن نقطه عطفی در سیاست آمریکا نسبت به افغانستان و منطقه آسیای مرکزی به‌طور کلی خواهد بود.
اما بازگشت به بگرام کار آسانی نیست. گروه طالبان، که از اوت 2021 بر افغانستان تسلط دارد، هرگونه نیت برای اجازه دادن به بازگشت نیروهای آمریکایی را رد کرده است. سخنگوی وزارت خارجه طالبان تأکید کرد که "مردم افغانستان هرگز حضور نیروهای خارجی را بر روی زمین خود نپذیرفته‌اند"، با ابراز آمادگی برای روابط سیاسی و اقتصادی.
اظهارات آمریکایی‌ها در زمانی مطرح شد که گزارش‌های پنتاگون به گسترش چین در زرادخانه هسته‌ای‌اش اشاره دارد، جایی که تا نیمه سال 2024 به 600 کلاهک هسته‌ای رسیده است. این گسترش نگرانی واشنگتن را برمی‌انگیزد و آن را به تقویت حضور خود در مناطق استراتژیک نزدیک به چین وادار می‌کند.
پرونده افغانستان به نظر می‌رسد که با ابعاد جدیدی به صحنه آمریکایی بازگشته است، جایی که مسأله دیگر فقط مبارزه با تروریسم نیست، بلکه بخشی از استراتژی وسیع‌تر برای مقابله با نفوذ فزاینده چین شده است. اما این اقدام به توانایی واشنگتن در دستیابی به تفاهم با طالبان بستگی دارد، که شکل نظامی خارجی را رد می‌کند اما ممکن است اشکال دیگری از همکاری را بپذیرد.
تلاش برای بازپسگیری بگرام نشانه‌ای از تغییر بنیادی در استراتژی آمریکایی است، از خروج از "جنگ‌های ابدی" به بازپخش برای مقابله با رقبای ژئوپلیتیکی جدید. اما راه رسیدن به این هدف پر از چالش‌هاست، مهم‌ترین آن رد طالبان از حضور نظامی خارجی و پیچیدگیهای سیاسی و امنیتی در افغانستان و اطراف آن است.
