Florida'da ölü yunusların beyin deformasyonları, insanları artan çevresel tehlikeye karşı uyarıyor

Amerikalı bilim insanları, Florida kıyılarında bulunan ölü yunuslarda endişe verici beyin deformasyonları keşfettikten sonra ciddi bir uyarıda bulundu. Bu deformasyonların, mavi yeşil alglerin ürettiği bir sinir zehrinden kaynaklandığı düşünülüyor ve bu zehrin insanların Alzheimer hastalığına benzer etkileri olabileceği belirtiliyor.

Kirlilik ve sinir bozuklukları arasındaki ilişkiyi ortaya koyan bir çalışma

Miami Üniversitesi ve Hubbs-SeaWorld Araştırma Enstitüsü'nden bir ekip, 2010 ile 2019 yılları arasında Indian Nehri Gölü'nde 20 adet burunlu yunusun ölüm nedenlerini araştırmaya başladı. Analizler, yunusların beyinlerinde yüksek seviyelerde 2,4-DAB maddesi bulunduğunu gösterdi; bu madde, mavi yeşil algler tarafından üretilen bir sinir zehridir.

Miami Üniversitesi Miller Tıp Fakültesi'nden Dr. David Davis, yunusların okyanusların durumunu gösteren "hassas çevresel göstergeler" olduğunu belirterek, vücutlarındaki bu zehirlerin artışının "insanlar üzerindeki olası etkileri konusunda alarm zilleri çaldığını" ifade etti.

Alzheimer ile şok edici benzerlik

Testler, etkilenen yunusların beyinlerinde beta amiloid proteini birikintileri ve tau proteini düğümleri bulunduğunu ortaya koydu; bu, Alzheimer hastalığının belirgin özellikleridir. Ayrıca, insanlardaki sinir dejenerasyonu ile ilişkili 500'den fazla gen üzerinde değişiklikler gözlemlendi.
Bilim insanları, toksik alg patlamalarının meydana geldiği dönemlerde ölen yunusların, normal dönemlerde bulunan seviyelerin 2900 katı kadar zehir içerdiğini belirtti.

Tehlike insana yayılıyor

Araştırmacılar, mavi yeşil alglerden kaynaklanan zehirlerin balıklar ve deniz ürünleri aracılığıyla gıda zincirine sızabileceği ve bu durumun insanların uzun vadede etkilenmesine neden olabileceği konusunda uyarıyor. 2024 verileri, Miami-Dade bölgesinin ABD'de en yüksek Alzheimer oranına sahip olduğunu gösteriyor; bu da çevresel kirlilik ile sinir hastalıkları arasında bir bağlantı olduğu hipotezini güçlendiriyor.

Bu zehirler nasıl oluşuyor?

Mavi yeşil algler, tarımsal ve evsel atık suların neden olduğu zengin azot ve fosfor içeren sıcak sularda hızla çoğalır. İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıkların artmasıyla, bu organizmalar hızla çoğalır ve beyin ve sinir sistemi üzerinde etkili olan BMAA gibi güçlü sinir zehirleri salgılar.

Bilim insanları, kirliliğin devam etmesi ve denizlerin ısınmasının, bu tür zehirli olayların daha yüksek bir sıklıkta tekrarlanmasına yol açabileceğini ve deniz ekosistemlerinin korunmasının, çevresel olmaktan önce insan sağlığı için bir zorunluluk haline geldiğini vurguluyor.