ترامپ و پوتین به سوی تفاهم جدید: معاهده "نیو استارت" به صحنه بازمی‌گردد

در تحولی چشمگیر در روابط هسته‌ای بین دو قدرت بزرگ، رئیس‌جمهور آمریکا دونالد ترامپ روز گذشته (یکشنبه) به آمادگی خود برای تمدید معاهده "نیو استارت" با روسیه اشاره کرد، پس از پیشنهادی از همتای روسی‌اش ولادیمیر پوتین برای تمدید توافق به مدت یک سال دیگر.

ترامپ در اظهاراتی که از کاخ سفید در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره پیشنهاد روسی مطرح کرد، گفت:

"به نظر من این ایده‌ای معقول است".

معاهده "نیو استارت" - که آخرین توافق اصلی موجود بین ایالات متحده و روسیه برای محدود کردن تسلیحات هسته‌ای است - به تاریخ ۵ فوریه ۲۰۲۶ به پایان می‌رسد، یعنی تنها حدود ۴ ماه دیگر.

این اقدام پوتین دعوتی برای خرید زمان از طریق تمدید یک ساله آن است، در شرایطی که تنش‌های بین‌المللی و خطرات هسته‌ای در حال افزایش است.

این معاهده در سال ۲۰۱۰ امضا شد و هدف آن محدود کردن گسترش تسلیحات هسته‌ای تهاجمی در هر دو کشور است. این معاهده به شرح زیر است:

• عدم تجاوز به ۱۵۵۰ کلاهک هسته‌ای مستقر برای هر طرف.

• محدود کردن تعداد پرتابگرهای موشک سنگین (زمینی، دریایی و هوایی) به ۸۰۰ سکوی پرتاب، چه مستقر و چه غیرمستقر.

• اجرای نظامی برای راستی‌آزمایی متقابل به منظور تضمین شفافیت و رعایت مقررات.

اما این معاهده پس از آنکه مسکو در سال ۲۰۲۳ مشارکت خود را در آن معلق کرد، ضربه‌ای جدی خورد، به دلیل جنگ در اوکراین و تشدید رویارویی با غرب، که منجر به توقف بازرسی‌ها و نظارت‌های متقابل شد.

در اوایل امسال، ترامپ از دیدگاه جدیدی برای خلع سلاح هسته‌ای از طریق مذاکره با هر دو کشور مسکو و پکن خبر داد.

او طرح خود را برای به‌روزرسانی قابلیت‌های دفاعی آمریکا از طریق ایجاد یک سیستم دفاع موشکی پیشرفته تحت عنوان "گنبد طلایی"، که به شدت به مفهوم "گنبد آهنین" شباهت دارد اما در مقیاس وسیع‌تری برای حفاظت از ایالات متحده در برابر هرگونه تهدیدات استراتژیک، فاش کرد.

از سوی دیگر، روسیه به نقل از چند مقام خود آمادگی‌اش را برای ورود به مذاکرات جدی با واشنگتن درباره محدود کردن تسلیحات تأیید کرده و معتقد است که تمدید "نیو استارت" به مدت یک سال دیگر می‌تواند راه را برای تفاهمات وسیع‌تری درباره امنیت استراتژیک جهانی هموار کند.

این تحول در لحظه‌ای حساس رخ می‌دهد که روابط آمریکا و روسیه با تنش شدید روبرو است، در حالی که یک مسابقه تسلیحاتی جدید در افق به نظر می‌رسد.

آیا تمدید "نیو استارت" می‌تواند امیدی در مسیر طولانی به سوی کاهش زرادخانه هسته‌ای جهانی باشد؟

روزهای آینده نتایج این نزدیکی نادر را روشن خواهد کرد.