سوریه و بازسازی: بین وعده‌های جامعه بینالمللی و واقع چالشهای داخلی
September 11, 2025254 بازدیدهازمان مطالعه: 3 دقیقه
اندازه فونت:
16
بعد از ده ماه از سقوط نظام اسد، سوریه هنوز منتظر یک تغییر اساسی در پرونده بازسازی است. با وجود ثبات نسبی که کشور تجربه می‌کند، پروژه‌های بزرگ بازسازی هنوز از دایره وعده‌ها و بحث‌ها به مرحله اجرایی نرسیده‌اند. برآوردها نشان می‌دهند که سوریه به بین 300 تا 500 میلیارد دلار برای بازسازی نیاز دارد، اما راه رسیدن به این هدف هنوز پر از چالش‌هاست.
عدم برگزاری یک کنفرانس بینالمللی برای بازسازی سوریه بزرگ‌ترین معما باقی مانده است، به‌ویژه پس از لغو تحریم‌های آمریکایی. واقعیت نشان میدهد که جامعه بینالمللی هنوز منتظر تکمیل الزامات سیاسی و امنیتی قبل از متعهد شدن به تأمین مالی فرآیند بازسازی است. سوریه هنوز از تقسیمات داخلی رنج میبرد.
موانع داخلی مانع اصلی هر تلاش واقعی برای بازسازی هستند. و عدم وجود یک شورای قانونگذاری قادر به تصویب برنامه‌های بازسازی، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند و باعث می‌شود کشورهای اهداکننده در متعهد شدن به ارائه کمک تردید کنند.
کمکهای بینالمللی هنوز مشروط به اجرای الزامات سیاسی واضح است. کشورهای غربی شروطی مانند مشارکت همه طوایف در نظام حکومتی، اقدامات امنیتی برای مبارزه با تروریسم، مقابله با قاچاق مواد مخدر و کاهش نفوذ ایرانی را تعیین می‌کنند. این شروط باعث می‌شود فرآیند بازسازی به گروگان محاسبات سیاسی بینالمللی پیچیده تبدیل شود.
در مواجهه با این واقعیت، به نظر می‌رسد دولت سوریه مسیر متفاوتی را انتخاب کرده است. به جای انتظار برای کمکهای بینالمللی، دمشق به سمت اتکا به سرمایه‌گذاری‌ها و منابع داخلی حرکت می‌کند. ایجاد "صندوق توسعه سوریه" گامی در این جهت است، جایی که کمکهای اولیه آن در عرض چند ساعت از راه‌اندازی آن به بیش از 60 میلیون دلار رسید.
وزیر محمد نضال شعار معتقد است که مدل "کمک بزرگ" مانند طرح مارشال برای سوریه مناسب نیست و بر اهمیت شروع از "سلول اقتصادی اول" یعنی فرد تولیدکننده تأکید می‌کند. این دیدگاه بر توانمندسازی افراد و پروژه‌های کوچک و متوسط تمرکز دارد، قبل از انتقال به پروژه‌های بزرگ.
اما کارشناسان هشدار می‌دهند که اتکا به تأمین مالی خودی به تنهایی کافی نیست. صندوق توسعه ملی به سطوح بالایی از شفافیت و حکمرانی خوب نیاز دارد تا اعتماد اهداکنندگان و سرمایه‌گذاران را جلب کند. همچنین موفقیت آن به توانایی‌اش در جذب سرمایهگذاریهای عربی و بینالمللی بزرگ‌تر بستگی دارد.
چالش بزرگ‌تر در این است که چگونه میتوان بین راه‌حل‌های خودی و حمایت بینالمللی ترکیب کرد. سوریه به یک برنامه جامع نیاز دارد که از منابع محلی بهرهبرداری کند و در عین حال به تکمیل الزامات بینالمللی برای دریافت حمایت خارجی بپردازد.
بازسازی سوریه تنها یک فرآیند ساخت زیرساخت نیست، بلکه یک پروژه ملی جامع است که هویت دولت سوریه جدید را دوباره تعریف می‌کند. موفقیت در این پروژه نیاز به بیشتر از پول دارد، بلکه اراده سیاسی واقعی، مؤسسات کارآمد، اعتماد بینالمللی و بالاتر از همه، مشارکت همه سوریها در ساخت آینده کشورشان را می‌طلبد.
عدم برگزاری یک کنفرانس بینالمللی برای بازسازی سوریه بزرگ‌ترین معما باقی مانده است، به‌ویژه پس از لغو تحریم‌های آمریکایی. واقعیت نشان میدهد که جامعه بینالمللی هنوز منتظر تکمیل الزامات سیاسی و امنیتی قبل از متعهد شدن به تأمین مالی فرآیند بازسازی است. سوریه هنوز از تقسیمات داخلی رنج میبرد.
موانع داخلی مانع اصلی هر تلاش واقعی برای بازسازی هستند. و عدم وجود یک شورای قانونگذاری قادر به تصویب برنامه‌های بازسازی، وضعیت را پیچیده‌تر می‌کند و باعث می‌شود کشورهای اهداکننده در متعهد شدن به ارائه کمک تردید کنند.
کمکهای بینالمللی هنوز مشروط به اجرای الزامات سیاسی واضح است. کشورهای غربی شروطی مانند مشارکت همه طوایف در نظام حکومتی، اقدامات امنیتی برای مبارزه با تروریسم، مقابله با قاچاق مواد مخدر و کاهش نفوذ ایرانی را تعیین می‌کنند. این شروط باعث می‌شود فرآیند بازسازی به گروگان محاسبات سیاسی بینالمللی پیچیده تبدیل شود.
در مواجهه با این واقعیت، به نظر می‌رسد دولت سوریه مسیر متفاوتی را انتخاب کرده است. به جای انتظار برای کمکهای بینالمللی، دمشق به سمت اتکا به سرمایه‌گذاری‌ها و منابع داخلی حرکت می‌کند. ایجاد "صندوق توسعه سوریه" گامی در این جهت است، جایی که کمکهای اولیه آن در عرض چند ساعت از راه‌اندازی آن به بیش از 60 میلیون دلار رسید.
وزیر محمد نضال شعار معتقد است که مدل "کمک بزرگ" مانند طرح مارشال برای سوریه مناسب نیست و بر اهمیت شروع از "سلول اقتصادی اول" یعنی فرد تولیدکننده تأکید می‌کند. این دیدگاه بر توانمندسازی افراد و پروژه‌های کوچک و متوسط تمرکز دارد، قبل از انتقال به پروژه‌های بزرگ.
اما کارشناسان هشدار می‌دهند که اتکا به تأمین مالی خودی به تنهایی کافی نیست. صندوق توسعه ملی به سطوح بالایی از شفافیت و حکمرانی خوب نیاز دارد تا اعتماد اهداکنندگان و سرمایه‌گذاران را جلب کند. همچنین موفقیت آن به توانایی‌اش در جذب سرمایهگذاریهای عربی و بینالمللی بزرگ‌تر بستگی دارد.
چالش بزرگ‌تر در این است که چگونه میتوان بین راه‌حل‌های خودی و حمایت بینالمللی ترکیب کرد. سوریه به یک برنامه جامع نیاز دارد که از منابع محلی بهرهبرداری کند و در عین حال به تکمیل الزامات بینالمللی برای دریافت حمایت خارجی بپردازد.
بازسازی سوریه تنها یک فرآیند ساخت زیرساخت نیست، بلکه یک پروژه ملی جامع است که هویت دولت سوریه جدید را دوباره تعریف می‌کند. موفقیت در این پروژه نیاز به بیشتر از پول دارد، بلکه اراده سیاسی واقعی، مؤسسات کارآمد، اعتماد بینالمللی و بالاتر از همه، مشارکت همه سوریها در ساخت آینده کشورشان را می‌طلبد.
