آیا قله دوحه درهای رویارویی را باز می‌کند؟ قطر در تیررس اسرائیل و عرب‌ها به تهدید پاسخ می‌دهند

در یک صحنه سیاسی بی‌سابقه، کشورهای عربی و اسلامی در پایتخت قطر، دوحه، گرد هم آمدند، در یک قله اضطراری که عنوانی واحد داشت: پاسخ به تجاوز اسرائیلی که هدفش میانجی‌گری به جای طرف متنازع بود.

حمله به دوحه تنها یک نقض امنیتی نبود، بلکه پیامی سیاسی صریح بود که اسرائیل دیگر هیچ خط قرمزی را نمی‌شناسد، نه دیپلماتیک و نه حاکمیتی.

این قله، که پس از روزها از هدف قرار دادن مسئولان حماس در داخل اراضی قطر برگزار شد، به یک بستر منطقه‌ای برای بازتعریف موقعیت قطر در معادله درگیری تبدیل شد.

دوحه دیگر تنها یک میانجی نیست، بلکه به یک طرف اساسی در رویارویی تبدیل شده است، که این سوال اساسی را مطرح می‌کند: آیا ما در آستانه یک رویارویی مستقیم بین اسرائیل و یک کشور عربی هستیم؟

بیانیه پایانی قله لحن بی‌سابقه‌ای در وضوح و صراحت خود داشت. ادعای جامع علیه تجاوز، حمایت مطلق از حاکمیت قطر و رد قاطع تلاش‌ها برای جابجایی فلسطینی‌ها یا تحمیل واقعیت جدیدی در غزه.

اما این مواضع، با وجود اهمیت نمادینشان، در چارچوب پاسخ سیاسی باقی می‌مانند مگر اینکه به اقدام‌های عملی تبدیل شوند، چه از طریق فعال‌سازی سازوکارهای دفاع مشترک یا تحرکات دیپلماتیک فشاری در محافل بین‌المللی.

در زمان همزمان با برگزاری قله، نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، با اظهارات جنجالی، قطر را متهم به رهبری تلاش‌های بین‌المللی برای تحمیل محاصره بر اسرائیل کرد و به آنچه که به عنوان "محاصره رسانه‌ای تأمین‌شده از سوی قطر و چین" توصیف کرد، اشاره نمود.

این اظهارات، که از طریق روزنامه "جرزالم پست" منتشر شد، نشان‌دهنده حالتی از تنش رو به افزایش و شاید تمایل به تشدید رویارویی است.

پاسخ قطر سریع و قاطع بود، جایی که امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، حمله اسرائیلی را "آشکار و جبن‌آمیز" توصیف کرد و تأکید کرد که اسرائیل "طرف مذاکره‌کننده را ترور می‌کند و به کشور میانجی حمله می‌کند"، در اشاره به هدف قرار دادن رهبران حماس در حین بررسی پیشنهاد آمریکایی برای آتش‌بس.

با اینکه احتمال بروز جنگ مستقیم بین اسرائیل و قطر هنوز پایین است، به دلایل مربوط به توازن قوا و حضور آمریکایی‌ها در خلیج، اما ادامه هدف قرار دادن میانجی‌ها توسط اسرائیل و بی‌توجهی آن به قوانین بین‌المللی ممکن است برخی کشورها را به بازنگری در استراتژی‌های پاسخ وادارد، به‌ویژه اگر تجاوزات تکرار شود یا گسترش یابد و کشورهای دیگر را شامل شود.

آنچه قله دوحه را متمایز می‌کند این است که تنها یک نشست اضطراری نبود، بلکه اعلامی صریح بود که زمان سکوت به پایان رسیده است و هدف قرار دادن هر کشور عربی یا اسلامی بدون پاسخ نخواهد بود.

این یک لحظه سرنوشت‌ساز است که ممکن است نقشه اتحادهای منطقه‌ای را دوباره ترسیم کند و اسرائیل را با چالش‌های جدیدی روبرو کند که در محاسباتش نبوده است.